ฟุตบอลโลก หรือที่เรียกว่า ฟีฟ่าเวิร์ดคัพ (FIFA World Cup) คือเป็นการแข่งขันฟุตบอลในระดับทีมชาติในกลุ่มสมาชิกสหพันธ์ฟุตบอลระหว่างประเทศ (ฟีฟ่า) ซึ่งใน ประวัติฟุตบอลโลก ได้มีการแข่งขันได้จัดขึ้นครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 1930 จนถึงปัจจุบัน แต่ในช่วง ค.ศ. 1942 และ 1946 ได้งดจัดการแข่งขันเพราะอยู่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งมีรูปแบบของการจัดการแข่งขันจะจัดขึ้นในทุกๆ 4 ปี ประกอบด้วยทั้งหมด 32 ทีมสุดท้ายหรือเรียกว่า การแข่งขันฟุตบอลโลกรอบสุดท้าย ซึ่งมีระยะเวลาในการจัดประมาณ 1 เดือน ก่อนจะได้ 32 ทีมสุดท้ายจะมีการแข่งขันรอบคัดเลือกใน 5 ทวีป 31 ทีม และเจ้าภาพอีก 1 ทีม รวมเป็น 32 ทีม ฟุตบอลโลก ได้จัดขึ้นมาแล้วทั้งหมด 21 ครั้ง มีชาติที่ชนะเลิศการแข่งขันทั้งหมด 8 ชาติ ได้แก่ ทีมชาติบราซิล ได้แชมป์ 4 สมัย ทีมชาติอิตาลีและทีมชาติเยอรมนี ได้แชมป์ 5 สมัย ทีมชาติอาร์เจนตินาและทีมชาติอุรุกวัยและทีมชาติฝรั่งเศส ได้แชมป์ 2 สมัย ทีมชาติอังกฤษและทีมชาติสเปน ได้แชมป์ 1 สมัย
ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1930 มีชาติที่เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันฟุตบอลโลกมาแล้วทั้งหมด 17 ชาติ ซึ่งการจัดการแข่งขันครั้งที่ 22 คือ ฟุตบอลโลก 2022 รอบสุดท้าย จะจัดขึ้นที่ประเทศกาตาร์ และอีกครั้งถัดไปฟุตบอลโลก 2026 จะจัดขึ้นที่ประเทศแคนาดา, สหรัฐอเมริกา และเม็กซิโก ซึ่งได้เป็นเจ้าภาพร่วมกัน
ประวัติฟุตบอลโลก การแข่งขัน ฟุตบอลโลก ในยุคสมัยก่อนจนถึงปัจจุบัน
การแข่งขันฟุตบอลระหว่างประเทศได้เกิดขึ้นครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1872 แข่งขันที่กลาสโกว์ ระหว่างอังกฤษกับสก็อตแลนด์ และมีการจัดการแข่งขันชิงชนะเลิศระหว่างประเทศครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1884 ที่มีชื่อว่า บริติชโฮมแชมเปียนชิป และได้เสนอการแข่งขันกีฬาประเภทนี้ในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน 1900 และ 1904 และที่กีฬาโอลิมปิกซ้อน 1906 หลังจากสหพันธ์ฟุตบอลระหว่างประเทศ (ฟีฟ่า) ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1904 ได้มีการพยายามจัดการแข่งขันฟุตบอลชิงชนะเลิศระหว่างประเทศ นอกเหนือจากกีฬาโอลิมปิก ปี 1906 ที่สวิตเซอร์แลนด์ ถือเป็นการแข่งขันฟุตบอลระหว่างประเทศในยุคแรกๆ แต่ ประวัติฟุตบอลโลก อย่างเป็นทางการของฟีฟ่าการแข่งขันนั้นได้ล้มเหลวไป
- ปี ค.ศ.1908 โอลิมปิกฤดูร้อน ในกรุงลอนดอน กีฬาฟุตบอลได้จัดการแข่งขันอย่างเป็นทางการ โดยสมาคมฟุตบอลอังกฤษ ได้ดูแลในการจัดการแข่งขัน โดยผู้แข่งขันเป็นมือสมัครเล่นเท่านั้น
- ปี ค.ศ.1909 จัดขึ้นในตูริน การแข่งขันชิงถ้วยรางวัลเซอร์โทมัสลิปตัน เป็นการแข่งขันระหว่างสโมสร ซึ่งบางทีมเป็นตัวแทนของแต่ละประเทศเข้าแข่งขัน และการแข่งขันในครั้งนี้อาจเรียกว่าได้ว่า การแข่งขันฟุตบอลโลกครั้งแรก
- ปี ค.ศ.1912 โอลิมปิกฤดูร้อนที่สต็อกโฮล์ม ก็มีการจัดการแข่งขันขึ้นอีก จัดโดยสมาคมฟุตบอลสวีเดน
- ปี ค.ศ. 1914 ฟีฟ่า ได้จำแนกการแข่งขัน กีฬาฟุตบอล ในกีฬาโอลิมปิกว่าเป็น “การแข่งขันชิงแชมป์สำหรับมือสมัครเล่น” และลงรับผิดชอบในการจัดการการแข่ง และนี่คือการปูทางให้กับการแข่งขันฟุตบอลระหว่างทวีปเป็นครั้งแรก
- ปี ค.ศ. 1920 โอลิมปิกฤดูร้อน มีทีมแข่งขันอย่างอียิปต์และทีมจากยุโรปอีก 13 ทีม ทีมที่ชนะเลิศการแข่งขันคือทีมเบลเยี่ยม ต่อมาทีมอุรุกวัยชนะเลิศในการแข่งขันฟุตบอลในโอลิมปิกในอีก 2 ครั้งถัดไปคือในปี ค.ศ. 1924 และ 1928 และ
- ปี ค.ศ.1924 ถือเป็นยุคที่ฟีฟ่า ได้ก้าวสู่ระดับที่เรียกว่ามืออาชีพ
- ปี ค.ศ.1930 ได้การจัดการแข่งขัน ฟุตบอลโลก ครั้งแรก ที่เมืองมอนเตวิเดโอ ประเทศอุรุกวัยเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน มีทีมเข้าร่วมการแข่งขันทั้งหมด 13 ทีม โดยมี 7 ทีมจากทวีปอเมริกาใต้ 4 ทีมจากยุโรป และ 2 ทีมจากอเมริกาเหนือ โดย 2 นัดแรกจัดขึ้นในวันเดียวกันเมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม ค.ศ. 1930 ผู้ชนะคือทีมฝรั่งเศส และทีมสหรัฐอเมริกา ชนะเม็กซิโก 4–1 และเบลเยี่ยม 3–0 ตามลำดับ โดยคู่ชิงชนะเลิศระว่างทีมชาติอุรุกวัยชนะทีมชาติอาร์เจนตินา 4–2 ต่อหน้าผู้ชม 93,000 คน ดังนั้นทีมอุรุกวัยจึงกลายเป็นชาติแรกที่ชนะการแข่งขันฟุตบอลโลก
ฟุตบอลโลก ก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง
หลังได้เกิดการแข่งขัน ฟุตบอลโลก ขึ้นมาแล้ว ในกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อน ค.ศ.1932 จัดขึ้นที่เมืองลอสแอนเจลิส กีฬาฟุตบอลไม่ได้ถูกจัดเข้าร่วมด้วย เพราะเนื่องจากไม่ได้รับความนิยมในสหรัฐอเมริกา ซึ่งในขณะนั้นอเมริกันฟุตบอลได้รับความนิยมมากขึ้น ต่อมาในโอลิมปิกฤดูร้อน ค.ศ.1936 กีฬาฟุตบอล ได้จัดการแข่งขันขึ้น แต่ถูกลดความสำคัญลง เพราะความมีชื่อเสียงของฟุตบอลโลก
ในการจัดการแข่งขันฟุตบอลโลกในช่วงแรกปัญหาคือความยากลำบากในการเดินทางข้ามทวีปและสงคราม ซึ่งมีทีมจากอเมริกาใต้บางทีมยินดีที่จะเดินทางไปยุโรปในการแข่งขันในปี ค.ศ.1934 และ ค.ศ.1938 โดยมีทีมบราซิลทีมเดียวในอเมริกาใต้ที่เข้าร่วมแข่งขันใน 2 ครั้งนี้ ในส่วนการแข่งขันฟุตบอลโลก ค.ศ.1942 และ ค.ศ.1946 ได้ถูกยกเลิกไปเนื่องจากสงครามโลกครั้งที่สอง
ฟุตบอลโลก หลังเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง
ในปี ค.ศ.1950 ฟุตบอลโลก ได้จัดขึ้นอีกครั้งที่ประเทศบราซิล และเป็นครั้งแรกที่สหราชอาณาจักรเข้าร่วมการแข่งขัน หลักจากถอนตัวจากฟีฟ่าในปี ค.ศ. 1920 ที่ไม่พอใจเพราะจะต้องเล่นกับประเทศที่พวกเขาทำสงครามด้วย และเพื่อประท้วงด้านอิทธิพลและการบังคับจากต่างชาติ แต่ก็กลับเข้ามาร่วมในปี ค.ศ. 1946 หลังจากได้รับคำเชื้อเชิญจากฟีฟ่า ครั้งนี้มีทีมชาติอุรุกวัยกลับเข้ามาร่วมการแข่งขัน ฟุตบอล อีกครั้ง หลังจากที่คว่ำบาตรฟุตบอลโลกก่อนหน้านี้ 2 ครั้ง โดยการแข่งขันในครั้งนี้ทีมอุรุกวัยชนะประเทศเจ้าภาพบราซิล ซึ่งนัดนี้ได้เรียกว่า “มารากานาซู”
ในระหว่างปี ค.ศ.1934 และ ค.ศ.1978 มีทีมที่เข้าร่วมการแข่งขันทั้งหมด 16 ทีม แต่ยกเว้นในปี ค.ศ. 1938 เมื่อออสเตรียรวมเข้ากับเยอรมนี ทำให้เหลือเพียง 15 ทีม และในปี ค.ศ.1950 เมื่ออินเดีย สก็อตแลนด์ และตุรกี ถอนตัวจากการแข่งขันกีฬา ฟุตบอล ทำให้มีทีมร่วมแข่งขันเพียง 13 ทีมเท่านั้น ซึ่งทีมที่เข้าร่วมแข่งขันส่วนมากจะเป็นทีมจากยุโรปและอเมริกาใต้ จนกระทั่งในปี ค.ศ.1982 ได้มีทีมนอกเหนือจากยุโรปและอเมริกาใต้ที่สามารถเข้าสอบรอบสุดท้ายได้ คือ ทีมชาติสหรัฐอเมริกา ได้เข้ารอบรองชนะเลิศ ในปี ค.ศ. 1930, ทีมชาติคิวบา ได้เข้ารอบรองชนะเลิศใน ปี ค.ศ. 1938, ทีมชาติเกาหลีเหนือ ได้เข้าสู่รอบรองชนะเลิศในปี ค.ศ. 1966 และทีมชาติเม็กซิโก ได้เข้าสู่รอบรองชนะเลิศในปี ค.ศ. 1970
ปัจจุบันฟุตบอลโลก ฟีฟ่าเวิร์ดคัพ ได้ขยายเป็น 32 ทีม
ฟีฟ่าเวิร์ดคัพ การแข่งขันขยายเป็น 24 ทีมในปี ค.ศ. 1982 และได้ขยาย 32 ทีมในปี ค.ศ. 1998 ทำให้มีทีมจากแอฟริกา เอเชียและอเมริกาเหนือเข้ารอบมากขึ้น และในปีครั้งหลัง ๆ ทีมในภูมิภาคเหล่านี้ก็ประสบความสำเร็จมากขึ้น และสามารถติดในรอบก่อนรองชนะเลิศมากขึ้น ในฟุตบอลโลก 2002 ในรอบคัดเลือก มีทีมเข้าร่วมคัดเลือก 200 ทีม และในฟุตบอลโลก 2006 มีทีมที่พยายามเข้าคัดเลือก 198 ทีม ขณะที่ในฟุตบอลโลก 2010 มีประเทศที่เข้าร่วมรอบคัดเลือก 204 ทีม ซึ่งถือเป็นสถิติเป็นปีที่มีประเทศเข้าคัดเลือกมากที่สุด